در این مقاله از مدیرنو؛ در مورد تجزیه و تحلیل هزینه – فایده می‌پردازیم. تجزیه و تحلیل هزینه – فایده یکی از روش‌های تحلیلی است که جهت مشخص کردن نتیجه مثبت یا منفی برنامه ریزی‌های انجام‌شده به‌کار می‌رود. این مدل از تجزیه و تحلیل برای حل تمامی مسائل قابل‌استفاده است. اما عموماً در رابطه با مسائل مالی از آن استفاده میشود.
به‌عنوان‌مثال: آیا باید نیروی جدید برای فروش اضافه کنیم؟ آیا باید جریان نقدی خود را به اوراق بهادار تبدیل کنیم؟ آیا باید بر روی تجهیزات اضافی سرمایه گذاری کنیم؟ برای پاسخ تمامی این سؤالات می‌توانید از مدل تجزیه و تحلیل هزینه – فایده استفاده کنید.
تجزیه و تحلیل هزینه – فایده
این تحلیل یک روش مقایسه‌ای بین نکات مثبت و منفی یا سود و زیان میباشد، در تحلیل هزینه – فایده ابتدا موارد مثبت (شامل درآمدهای حاصل‌شده و..) را پیداکرده و باهم جمع می‌کنیم. این موارد فواید هستند.
سپس موارد منفی را (شامل خرج کرد ها و …) شناسایی و مجموع آنها را محاسبه می‌کنیم که هزینه‌ها هستند.
تفاوت بین این دو، نتیجه‌بخش بودن برنامه ریزی‌های انجام‌شده را مشخص می‌کند. نکته‌ی حائز اهمیت در این مدل از تحلیل، اطمینان از شناسایی و محاسبه درست تمامی معایب، مزایا، هزینه‌ها و سودها میباشد. در ادامه برای درک بهتر با استفاده از یک مثال به توضیح مدل تجزیه و تحلیل هزینه – فایده می‌پردازیم.
مثال کاربردی مدل تجزیه و تحلیل هزینه – فایده
شما به‌عنوان مدیر تولید پیشنهاد خرید دستگاهی به ارزش ۱ میلیون دلار جهت افزایش تولید را دارید. اما می‌دانید برای پیشبرد پیشنهاد خود نزد مدیر عامل و هیئت مدیره، (قبل از ارائه) نیاز به شواهد و مدارک کافی جهت مفید بودن دستگاه موردنظر دارید. در این مرحله می‌توانید از مدل تحلیل هزینه – فایده استفاده کنید.
احتمالاً این تحلیل را به روش زیر انجام می‌دهید!
در وهله‌ی اول مزایای پیشنهاد خود را مشخص می‌کنید، مثلاً با پیاده سازی دستگاه جدید به‌اندازه ۱۰۰ واحد در ساعت افزایش تولید خواهید داشت، سه کارگری که در حال حاضر کار موردنظر را با دست انجام می‌دهند می‌توانند در واحدهای دیگر جایگزین شوند، تولید با کیفیت بالاتر و یکنواخت‌تر خواهد بود. این موارد ثابت می‌کند که مزایای دستگاه از هزینه‌اش بیشتر میباشد.
برای این ماشین هزینه‌هایی مثل خرید دستگاه و یا هزینه برق مصرفی نیز وجود دارد و هرگونه هزینه‌ی دیگر نیز ناچیز خواهد بود. اگر قیمت فروش ۱۰۰ محصول اضافه در ساعت را در روزهای ماه ضرب کنید و فرض کنیم ۲% محصولات که قبل از خرید دستگاه رد صلاحیت کیفی می‌شوند، به آن اضافه کنید. درنهایت اگر حقوق سه کارگر نیز با این عدد جمع شود، می‌بینید که نتیجه، سود بسیار خوبیست.
محاسبه هزینه ها
برای محاسبه هزینه‌ها، هزینه خرید ماشین را به ۱۲ تقسیم می‌کنید که هزینه‌ی ماشین به ازای هرسال را به‌دست بیاورید. حال نتیجه را به ۱۰ سال که طول عمر ماشین است، تقسیم می‌کنید. مقدار مصرف دستگاه و هزینه برق مصرفی مشخص میشود که از طریق آن می‌توانید هزینه انرژی دستگاه را نیز محاسبه و با اضافه کردن به اعداد قبل هزینه کل را به‌دست آورید.
هزینه نهایی را از سودی که به‌دست آورده بودید کم کرده و سود خالص را به‌دست می‌آورید.
اما این مرحله زمان مناسب برای مطرح کردن نتیجه با مدیر عامل و هیئت مدیره نیست چراکه باوجود کسب نتیجه مطلوب جزییات زیادی را فراموش کرده‌اید!
تجزیه تحلیل هزینه – فایده یعنی محاسبه تمامی هزینه‌ها و فایده‌ها
بیایید اول مزایا را بررسی کنیم:
برای محاسبه‌ی سود از قیمت فروش هر واحد محصول استفاده نکنید. قیمت فروش شامل عوامل اضافی و غیرضروری مثل حاشیه سود و … میباشد که تجزیه و تحلیل شمارا پیچیده می‌کند. در عوض، می‌توانید ارزش هر فعالیت را از واحد حسابداری دریافت کرده و از آن استفاده کنید. در تحلیل قبلی میزان رد صلاحیت شدن محصول را ۲% در نظر گرفته و اضافه کردید، اما باید آن را کاهش دهید، چراکه دستگاه همیشه در بهترین حالت عملکردی خود نخواهد بود.
درنهایت زمان محاسبه‌ی ارزش جایگزین سه کارگر، علاوه بر حقوق آنها هزینه‌های سربار، مزایا و دیگر موارد را باید در نظر بگیرید. این اطلاعات را نیز به‌طور دقیق می‌توانید از واحد حسابداری خود دریافت نمایید.
علاوه بر محاسبه درست مزایا، اطمینان حاصل کنیدکه تمامی آنها را شناسایی کرده‌اید. نکات دیگری که وجود دارد اینست که به‌عنوان‌مثال، شاید قادر به خرید مواد اولیه در مقیاس زیاد موردنیاز دستگاه نباشید. چراکه دستگاه به مواد اولیه به‌مراتب بیشتری از ۳ کارگر نیاز دارد. این هزینه‌ها نیز باعث کاهش مزایا میشود.
به‌غیراز موارد گفته‌شده برای خرید دستگاه علاوه بر قیمت خرید باید مالیات مربوط به آن را نیز پرداخت کنید. اگر دستگاه به‌صورت اعتباری یا با اقساط خریداری شده باشد نیز هزینه‌های مربوط به آن را باید شناسایی نمایید. اگر هم نقد خریداری شده باشد معادل مبلغیست که شرکت می‌توانست بدون خرج آن را سرمایه گذاری کرده و سود حاصل را استفاده کند.
با مسئول مالی در مورد دوره استهلاک دستگاه صحبت نمایید. چراکه به‌صرف اینکه گفته‌شده دستگاه ۱۰ سال کار می‌کند، نباید عمراً مفید آن را ۱۰ سال در نظر بگیرید. امکان دارد دوره استهلاک آن بعد از ۴ سال شروع شود و عملکرد مطلوب دستگاه کاهش پیدا کند. همچنین شما هزینه‌ی انرژی را می‌دانید اما هزینه‌های دیگری مانند هزینه تعمیرات و نگه‌داری و … وجود دارد که شما از آنها را در نظر نگرفته‌اید.
برخی دیگر از هزینه‌های ممکن در مثال ذکرشده به شرح زیر میباشد:
فضای اشغال شده:
آیا دستگاه در همان فضایی که توسط سه کارگر اشغال شده نصب و راه اندازی میشود؟
نصب و راه اندازی:
هزینه‌ی نصب و راه اندازی دستگاه چقدر میباشد؟ آیا برای نصب دستگاه نیاز به ایجاد سوراخ در دیوار و یا تغییر در محیط است؟ آیا برای نصب دستگاه احتیاج به ابزار و وسایل خاصی میباشد؟
اپراتور:
آیا شخصی برای کنترل دستگاه نیاز است؟ آیا این فرد نیاز به آموزش خاص دارد؟ حقوق، دستمزد، مزایا و … آنچه اندازه هزینه خواهد داشت؟
محیط:
سر و صدای دستگاه به چه اندازه میباشد؟ آیا نیاز به ساخت عایق صوتی در اطراف آن دارید؟ آیا این دستگاه هزینه‌های بیمه شرکت را افزایش می‌دهد؟
مقاله پیشنهادی :تحلیل و استراتژی pestel چیست ؟
تجزیه و تحلیل هزینه – فایده به‌صورت دقیق
زمانی که تمامی عوامل مثبت و منفی را جمع آوری کرده و آنها را به‌دقت محاسبه کردید. می‌توانید تجزیه و تحلیل هزینه – فایده را انجام دهید.
یک راه اینست که تمام موارد مثبت (مزایا) را جمع کرده و از مجموع موارد منفی (هزینه‌ها) کسرکنید. راه دیگر محاسبه‌ی مقایسه‌ای عوامل با یکدیگر است. این راه جهت درک بهتر برای خود و کسی که گزارش نهایی را مرور می‌کند پیشنهاد میشود. برای مثال ذکرشده تجزیه و تحلیل هزینه – فایده مانند زیر است:
تجزیه و تحلیل هزینه – فایده برای دستگاه جدید (هزینه‌های بیان‌شده در ماه و استهلاک بعد از ۴ سال محاسبه‌شده)
- خرید ماشین شامل مالیات ۲۰۰۰۰- دلار
- نصب و راه اندازی ماشین شامل حذف خط تولید گذشته ۳۱۲۵- دلار
- افزایش درآمد شامل ارزش خالص افزایش تولید ۱۰۰ عدد در ساعت، ۱ شیفت و ۵ روز کاری ۲۷۵۲۰ دلار
- افزایش درآمد کیفی شامل ۱۷% از موارد رد صلاحیت شده در حال حاضر ۳۵۸ دلار
- درآمد حاصل از کاهش قیمت مواد اولیه به‌اندازه ۰٫۸۲% به ازای خرید انبوه ۱۱۲۸ دلار
- درآمد حاصل از کاهش هزینه‌های کارگر (حقوق و مزایا ۳ کارگر) ۱۸۵۸۵ دلار
- حقوق و دستمزد و هزینه آموزش اپراتور دستگاه ۸۳۲۱ دلار
- هزینه افزایش مصرف برق دستگاه جدید ۲۵۰ دلار
- افزایش حق بیمه ۱۸۰ دلار
درنتیجه: میزان صرفه جویی در هرماه ۱۵۷۱۵ دلار
این تجزیه و تحلیل هزینه – فایده نشان می‌دهد خرید دستگاه توجیه اقتصادی داشته و این شرکت در هرماه بیش از ۱۵۰۰۰ دلار و سالانه تقریباً ۱۹۰۰۰۰ در هزینه‌های صرفه جویی می‌کند.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در این مورد به صفحه آموزش درون سازمانی مدیرنو مراجعه فرمایید.
با ما در ارتباط باشید.
منبع: thebalance